Nét Fraktur xưa không dễ đọc, nên những dòng chữ này thường bị du khách bỏ qua, nhưng thói tò mò cứ níu tôi lại, ngó lên, và lọ mọ… đánh vần.
Ở số 10 đường Lindenstraße là một căn nhà khung gỗ có cửa lớn màu đỏ gạch. Giờ là trụ sở của một doanh nghiệp, nơi này vẫn giữ mấy chữ khắc bên trên vòm cửa, cho thấy đây là nhà của Friederich Wilhelm Düfelmeyer và Anna Elizabeth Ofenftaden, xây ngày 3-5-1811. Cao hơn nữa, trên xà ngang thẫm đen, nổi bật một dòng chữ trắng kiểu Fraktur có 21 từ, mà phải mất năm ba phút tôi mới đọc ra được, một phần vì tiếng Đức không còn thạo lắm, một phần là vì chỉ quen với chữ in hiện đại.
“Qua một trận hỏa hoạn chúng tôi mất cả hai, nhà và tài sản. Nhưng Chúa mà ta cậy tin đã giúp chúng tôi gây dựng lại”, tôi đã dịch được ra vậy, với sự giúp sức của chị Trinh. Và chính lúc đó, lúc giải mã được những ký tự Fraktur, tôi bỗng nhìn thấy trong nếp nhà gỗ xinh xắn của Friederich và Anna một giá trị khác to lớn hơn. Đó là một công trình được xây dựng không chỉ bằng những thân gỗ cứng chắc, mà còn bằng cả đức tin chân thành và sự kiên cường vượt qua nghịch cảnh.
Có đến hàng chục căn nhà khung gỗ vài trăm năm tuổi như thế quanh Bad Essen. Một số lác đác bên bìa rừng, một số nối nhau thành dãy trong phố. Một số nay là tiệm, là quán, là khách sạn, nhưng một số vẫn được dùng để ở hay làm văn phòng. Hầu hết vẫn còn giữ nguyên những dòng chữ trước nhà kể về tiền nhân. Này là nhà của Heinrich và Elizabeth xây ngày 31.5.1816, kia là nhà của Christoph và Margretha xây ngày 13.4.1738, xa xa là nhà của Johann và Catharina dựng ngày 14.7.1626.
Nhà gỗ quây quần quanh quảng trường Kirchplatz trước nhà thờ St. Nikolai có những căn được dựng vào thế kỷ 17, 18, 19 nhưng cũng có căn đã trơ gan cùng tuế nguyệt đến nửa thiên kỷ. Tất cả không chỉ mang đến cho Kirchplatz một vẻ cổ tích, mà còn biến nơi này thành một bảo tàng kiến trúc nhà khung gỗ sống động. Một cách thong thả, chúng tôi dừng lại đọc từng biển giới thiệu nhỏ gắn khiêm tốn trên vách vữa của những ngôi nhà và chợt thấy được cả mạch phát triển của vùng đất này qua hàng trăm năm.
Cổ xưa nhất là một căn nhà rất nhỏ mà 35 năm nay là nơi đặt tiệm vàng có tên Gold Schmiede von Zeddelmann . Được xây dựng vào khoảng năm 1550, nó vốn là một kho chứa đồ trong sân nhà thờ và từ đó đến nay là công trình không thuộc sở hữu của bất cứ chủ đất nào. Gần 500 năm qua đi, vách vữa và khung gỗ trĩu nặng thời gian của căn nhà giờ cong võng đến độ tưởng như muốn sập. (nằm cách Kaffeemühle chỉ vài bước chân).
Nhỏ bé nhất ở đó là tiệm trà Das Kleine Haus, vốn là một trong ba công trình được xây vào năm 1663 từ những gì còn sót lại sau hỏa hoạn của 24 căn nhà dựng lên ở đất này từ năm 1100! Phục vụ bánh ngọt và 100 loại trà, tiệm này cứ bị những vị khách hấp tấp ghé vào đòi hỏi rồi về cằn nhằn trên mạng Tripadvisor là “chỗ này chẳng có nhiều loại cà phê”!
Hey, muốn capuchino hay espresso, hay bia và một bữa có rau có thịt thì phải đến quán Kaffeemühle! Căn nhà gỗ thế kỷ 17 này trở thành quán cà phê từ năm 1999 và rồi dần dần phát triển thành quán bia và nhà hàng khi ngày càng có nhiều khách du lịch tìm đến Bad Essen. Nhưng lịch sử địa phương ghi nhận ba thế kỷ trước căn nhà trực diện nhà thờ St Nikolai về phía Đông này là tiệm thuốc đầu tiên của xã.
Cổ xưa nhất ở Kirchplatz có lẽ là căn nhà nhỏ bé đang mở tiệm kim hoàn Gold Schmiede nằm cách Kaffeemühle chỉ vài bước chân. Nó được xây dựng vào khoảng năm 1550, vốn là một kho chứa đồ trong sân nhà thờ và là một công trình không thuộc sở hữu của bất cứ chủ đất nào. Trải qua 500 năm, vách vữa khung gỗ trĩu nặng thời gian của căn nhà giờ cong võng đến độ trông như muốn sập.