Đó là một ngày đầu tháng 8 gắt nắng. Đến New York, tôi mới chợt nhận ra là đã 11 năm trôi qua từ ngày tòa tháp đôi bị tấn công và sụp đổ. Nơi trước đây là tòa tháp giờ là một khu tưởng niệm các nạn nhân, dù chưa hoàn thành vẫn thu hút nhiều người tìm đến để đặt một nhành hoa lên những dòng tên, để tưởng nhớ các nạn nhân, và để sẻ chia những nỗi đau.
Công trình chưa hoàn tất nhưng đã có rất nhiều người tìm đến, xếp thành hàng dài ở khu Preview Site để lấy vé tham quan miễn phí, rồi tùy tâm góp vài dollar cho việc quản lý khu tưởng niệm. Căn phòng khoảng 40 mét vuông ở đây trưng bày một mô hình phối cảnh khu tưởng niệm, một lá cờ Mỹ in đầy tên nạn nhân, và những bức ảnh chụp trong ngày 11.9: cảnh hai tòa nhà tháp bốc cháy, cảnh đổ nát tan hoang, cảnh những con người hoảng loạn. Có một góc nhỏ bán những tấm postcard hay những món lưu nhiệm hình tòa tháp đôi trước đây. Tôi có cảm giác nỗi đau 11.9 dường như gói gọn trong gian phòng nhỏ bé ấy, bởi khi bước ra khỏi đó, bạn sẽ hòa nhập vào đường phố New York rất khác, chói chang nắng và vội vã vô cùng.
Để đến được khu tượng đài chính của Ground Zero, từ Preview Site tôi còn phải đi qua một đoạn đường, đi qua vài công trình còn ngổn ngang xây dựng, đi qua những tấm biển ghi tên những thành phố hay những quốc gia có người đã mất trong vụ khủng bố kinh hoàng. Và trước khi vào đến điểm chính, trên một lối đi dài như bất tận , tôi sững sờ trước bức phù điêu đồng dài 17m ánh lên những hình ảnh bi hùng, tái hiện cảnh những người lính cứu hỏa đã xả thân cứu người ở Ground Zero. Nơi đó, tên 343 người lính cứu hỏa cũng được khắc sâu cùng với dòng chữ viết hoa có thể khiến bất cứ ai đọc được cũng rưng rưng”Dedicated to those who fell and those who carry on” (Dành tưởng nhớ những ai đã ngã xuống và những ai còn sống tiếp)
Vụ khủng bố xảy ra vào ngày 11.9.2001 ở Mỹ làm thiệt mạng 2.977 người và làm bị thương hơn 6.000 người. Đến 90 quốc gia trên thế giới có công dân chết trong vụ khủng bố này. Hình ảnh của Eric Salard, Flickr, CC BY-SA 2.0.
Khuôn viên chính của Ground Zero được hàng trăm cây xanh bao bọc. Những cây sồi trắng đã được chọn trồng ở đây vì sức sống bền bỉ và sắc lá rực rỡ lớp đỏ lớp vàng lúc thu sang. Những cây sồi không có kích thước nhất định nào, như những cá thể độc lập và tự do vươn lên cao đón nắng gió trời. Những cây sồi hình thành một lớp rào ngăn lại những ồn ào phố sá, hình thành ở Ground Zero một không gian tưởng niệm thanh tịnh quanh hai hồ nước trước đây là nền móng của hai tòa tháp World Trade Centers. Và trong không gian ấy, dưới bóng mát của những cây sồi, khách viếng thăm đi lại thật nhẹ nhàng, nói năng thật khẽ khàng.
Lòng tôi chỉ hơi se lắng lại khi nhìn thấy hai khoảng hồ sâu rì rào nước chảy từ bốn cạnh vuông xuống một hố sâu hơn đặt giữa tâm. Nhưng đến khi nhìn thấy và chạm đến những cái tên khắc sâu trên mặt phiến đồng ốp quanh thành hồ thì chợt thấy tim mình buốt lại. Chao ôi, những cái tên, của Brian, của Timothy, của Susan, của Marlyn… Rất nhiều người trong số họ đã bỗng chốc biến mất trong khói lửa, không để lại được chút tro xương nào để mà chôn. Nhưng giờ đây, ở đây, họ còn lại trong những dòng tên khắc trên đồng cho hậu thế còn chạm được vào. Tôi đặt tay lên những dòng tên, cảm thấy như chạm được vào chút gì còn lại của người đã khuất, tôi thấy họ và tôi thấu nỗi đau của họ.
Không chỉ mình tôi, khách tham quan Ground Zero ai cũng lặng trầm bên những cái tên nào đó trong 3.000 cái tên của các nạn nhân thiệt mạng trong vụ tấn công 11.9 và cả những nạn nhân thiệt mạng trong một vụ khủng bố khác từng xảy ra ở đây vào tháng 2.1993. Những cái tên khắc trên những phiến đồng lạnh không theo thứ tự chữ cái mà theo vài cách khác nhau. Vị trí khắc tên người đã mất có thể là theo nguyện vọng của người còn sống, có thể là cạnh một người thân khác, hay là cạnh những người từng làm chung một công ty và cùng thiệt mạng trong ngay hôm đó.
Gần 3.000 cái tên, gần 3.000 con người…
Khách viếng thăm thỉnh thoảng cài vào rãnh khắc trên những cái tên những đóa hoa. Khi là hồng đỏ và trắng cho những người thương yêu, khi là cẩm chướng cho đồng đội và đồng nghiệp, khi là đóa cúc vàng, là bó thủy tiên hồng của một mối thân tình. Gần chỗ tôi có một cặp vợ chồng đi cùng cậu con trai nhỏ. Người cha cúi xuống giải thích cho đứa trẻ về những cái tên, rồi ông đứng dậy đặt bàn tay lên một cái tên, xoa nhẹ. Vợ ông cũng đặt tay lên một cái tên khác. Và cậu con nhỏ cố kiễng chân lên, áp bàn tay bé xíu của nó vào khoảng trống giữa bàn tay của bốvà của mẹ. Cả ba cứ đứng đó, lặng im.
Ở Ground Zero hay Khu tưởng niệm 11.9 ngày nay, nhìn xuống những dòng nước thấy miên man những nỗi đau, nhìn xuống những dòng tên thấy vô vàn sự mất mát, nhưng nếu ngước nhìn lên, ta sẽ thấy một khoảng trời xanh quây quần cao ốc xung quanh. New York 11 năm sau thảm họa 11.9, cuộc sống vẫn cứ trôi sôi nổi, ồn ào…
Tháng 9 – 2012
Hình ảnh chủ đề của Jens Junge, Pixabay, CC0.
Like!! I blog frequently and I really thank you for your content. The article has truly peaked my interest.